Aan de vooravond van 1/11 trok Kerknet naar begraafplaats Hogerlucht in Ronse. Een impressie.
Ze zijn met vijf. Vijf kleinkinderen in wie de energie stormt. Het zijn de enige stemmen die je hoort. Dat ze rustig moeten zijn, zegt hun oma. En stil.
Sommige mensen hebben dat niet graag, dat de kinderen hier zoveel leven houden.
Ze grimlacht om de uitdrukking. Leven houden - zo zeggen ze dat hier. Drukte maken.
Het is zaterdag 31 oktober. We staan op Hogerlucht, in Ronse. Park en begraafplaats lopen in elkaar over. Hier rust men op het ritme van de seizoenen.
De kinderen stellen vragen. Waarom opa hiér ligt - wijsvinger naar voren - en niet dààr - duim over de schouder. Dat blijkt niet simpel uit te leggen. Hoe het gebeurd is, dat is duidelijker, maar daarom niet gemakkelijker te begrijpen.
Een stom ongeval, meneer, zegt de oma. Ze kijkt naar het graf, het is drie jaar geleden. Hij was al ziek, nam ook bloedverdunners. Hij viel door een dak. Die bloedverdunners... ge verstaat... Ik ben zijn vrouw ja. Zijn weduwe.
De dood maakt van een vrouw een weduwe, maar een moeder blijft een moeder.
Zoals daar verderop. Een vader en een zoon, gearmd. Hij is 12, denk ik. Knalrode broek. Ze groeten het graf van een vrouw en moeder. Ze was 43. Hield ze van knalrode broeken?
Een zwijgende processie van vrouwen met poetsgerief en koppels met chrysanten. Niemand zet hier een stap te veel. Van de auto naar het graf en de kortste weg terug. Zonder opkijken, zonder omkijken. Niemand laat zich hier verdwalen. Alleen wij, voor even.
Tussen de graven denk je ook aan wie er niet ligt, misschien zelfs nog meer.
Je ziet het al maanden naderen, mijmert de fotograaf. Op het eind denk je zelfs: het zou beter zijn dat mama dood is. En als het zover is... Zó'n slag.
Ik denk aan een andere sterke vrouw, een krantenartikel van die ochtend. Vader en zoon komen om bij ongeval op de E40. En dat zijn vrouw - de weduwe, zo schrijft de krant - de trucker die hen aanreed niets kwalijk neemt. Zelfs nù is ze zo sterk; zo ken ik haar. Een gepassioneerde vrouw, energie in het kwadraat. Liefde voor gastronomie, liefde voor muziek, liefde voor haar leerlingen, haar lerarenkorps. Liefde voor haar gezin.
Vier-vijf bloemenverkopers staan hier, chrysanten domineren het aanbod.
In China is een chrysant een symbool van geluk.
Een ouder koppel weet dat vast niet. Zij draagt de chrysant, hij moet hem op de grafsteen plaatsen en doet dat nogal ruw.
Kun je hem niet wat draaien?
Waarom?
Hij staat niet goed zo.
Ach, de wind zal hem wel draaien.
Hij moet 80 zijn. Hij schudt de arm van zijn dochter van zich af. Ik ben nog goed!
Hij loopt tussen de graven door, hij kent het volk hier. Dààr, dat was een kalant van mij. Een beenhouwer.
Aan het graf van zijn vrouw neemt de trots de bovenhand: Meer dan 1.000 kilo woog die steen. Ze hadden een speciale vrachtwagen nodig. Maar een héél gemakkelijk steen. Niets van onderhoud.
Ze kijken verrast, zelfzeker, aarzelend, trots, kwetsbaar. Hun kapsels zijn gedateerd: de brillantine, de föhn, net niet de geur van Elnett.
Ook zij hebben een stem. Flashback. Dead Poets Society. Robin Williams neemt zijn leerlingen mee naar een vitrine met oude foto's. Hoor je het? Pluk de dag, zeggen ze.
We zijn terug aan het graf van de landbouwer. De vijf kleinkinderen luisteren naar hoe de wind de grafsteen van hun opa streelt. Eentje wijst naar een foto. Niet de foto van de man, maar een veel grotere foto: die van zijn tractor. Drie weken voor het ongeval wilde hij naar het kerkhof, om zijn overleden collega's te bezoeken.Hoe kom je daar nu bij, vroeg ik hem. Hij kwam terug met dit idee: er moest een foto van zijn tractor op het graf.
Veel te weinig graven herinneren aan een leven vol passie.
Muzikanten in zwart-wit, elk een accordeon in de hand - je hoort hun muziek nog galmen in het dorpscafé. Een meisje in het midden van een pirouette - versteende sierlijkheid. Lid van de beenhouwersgilde. Het zijn uitzonderingen. Een leven ten dienste stellen van een beroep, een overtuiging, een roeping - waarom valt er hier zo weinig van te merken?
In Deerlijk speelde met Allerheiligen een popgroep een akoestisch concertje op het kerkhof. Het project kreeg op 20 verschillende plaatsen navolging. Misschien komen ze hier volgend jaar ook leven houden. Stemmen op het kerkhof. Met de accordeonisten in het voorprogramma.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.